Τεχνικές εξάσκησης των μαθητών στην ομαδική εργασία
Για να επιτευχθεί η συνεργασία στις ομάδες και να παραχθεί ουσιαστικό έργο απαιτείται ένα προστάδιο, κατά το οποίο οι μαθητές μέσα από δραστηριότητες, θα ασκηθούν σε βασικές δεξιότητες, θα αποκτήσουν συνεργατικό πνεύμα και θα αναπτύξουν τεχνικές για την οικοδόμηση της συνοχής και της δυναμικής της ομάδας.
Πριν το σχηματισμό των ομάδων, οι μαθητές είναι απαραίτητο να συμμετέχουν σε απλές δραστηριότητες, όπως οι παρακάτω:
- Για να μάθουν οι μαθητές να ακούν τους συμμαθητές τους όταν μιλάνε αλλά και για να μάθουν να ελέγχουν το λόγο τους, προτείνονται τα εξής: Παροτρύνονται οι μαθητές να σκεφτούν τι σημαίνει "ακούω και μιλάω" και ποια είναι η σημασία τους μέσα από συζητήσεις με θέματα: "τι ακούω στο σχολείο", "γιατί θα πρέπει να ακούω προσεκτικά αυτά που λένε οι άλλοι;", "γιατί νιώθω την ανάγκη να μιλάω;", "ποια θέματα επιθυμώ να πω και ποια θέματα θα ήθελα να ακούσω από τους άλλους;", "πως είναι μια ευγενική/αγενής ομιλία;".
- Οι μαθητές, κατά την προομαδική εξάσκησή τους, είναι αναγκαίο να μάθουν πως να ελέγχουν το θυμό τους και πως να διαχειρίζονται τις διαφωνίες και τις συγκρούσεις. Βασικό είναι να εξασκηθούν στο πως να καταννοούν τον τρόπο που σκέφτονται οι άλλοι, πως να αποδέχονται ή να συμβιβάζονται με τις απόψεις των άλλων.
- Άλλη μια δραστηριότητα, όπου εξασκούνται οι μαθητές στην ατομική έκφραση, είναι η ομαδική συζήτηση. Τίθεται από τον εκπαιδευτικό ένα θέμα προς διερεύνηση, στο οποίο θα πρέπει όλοι οι μαθητές να συμμετέχουν. Καλό είναι, πριν την έναρξη των συζητήσεων να τίθενται και να συμφωνείται η τήρηση ορισμένων κανόνων "του καλού συζητητή", ενώ το θέμα των συζητήσεων μπορεί να είναι σχετικό με τους κανόνες αυτούς, έτσι ώστε οι μαθητές να συμμετέχουν στη θέσπιση των κανόνων αυτών.
Η εισαγωγή των μαθητών στην έννοια και στον τρόπο λειτουργίας της ομάδας μπορεί να ξεκινήσει ως εξής:
Ο εκπαιδευτικός τοποθετεί στη μέση της αίθουσας ένα τραπέζι ή δύο θρανία αντικριστά, όπου κάθεται ο ίδιος και τρεις "εθελοντές" μαθητές. Οι τέσσερις μαζί συνεργάζονται και κάνουν μια ομαδική εργασία. Ο εκπαιδευτικός, δηλαδή, υποδύεται το ρόλο ενός μαθητή. Μετά το τέλος της ομαδικής εργασίας γίνεται συζήτηση, όπου οι μαθητές της τάξης σχολιάζουν όσα παρατήρησαν και ο εκπαιδευτικός προβάλλει παράλληλα τα πλεονεκτήματα που έχει η ομαδική εργασία. Η ίδια διαδικασία μπορεί να γίνει με την προβολή video στην τάξη τους, όπου θα παρακολουθήσουν τους εαυτούς τους ή τους μαθητές μιας άλλης τάξης που εργάζονται ομαδικά.
Μετά τη φάση της παρακολούθησης και αφού οι μαθητές έχουν πλέον κατανοήσει τι είναι και πως γίνεται μια ομαδική εργασία, καλούνται να σχηματίσουν μικρές ομάδες και να διατυπώσουν προτάσεις σχετικά με το πως θα συμπεριφέρονται, όταν οι ίδιοι εργαστούν ομαδικά. Οι προτάσεις της κάθε ομάδας μπορούν να αναρτηθούν σε ταμπλό.
Η μετάβαση στην ομαδική εργασία μπορεί να αρχίσει με δυάδες, όταν η τάξη δεν έχει εμπειρία.