Λογοκλοπή (Plagiarism)
Λογοκλοπή είναι η ελληνική απόδοση στον αγγλικό όρο «plagiarism». Με τον όρο λογοκλοπή δηλώνεται η ιδιοποίηση έργων ή ιδεών άλλων δημιουργών. Ανεξάρτητα εάν υπάρχει η πρόθεση ή όχι, πρόκειται για λογοκλοπή κάθε φορά που χρησιμοποιούμε ολόκληρο ή μέρος του έργου, των ιδεών ή των αντιλήψεων άλλων δημιουργών παρουσιάζοντας τα ως δικά μας δημιουργήματα. Πιο συγκεκριμένα, λογοκλοπή έχουμε κάθε φορά που:
Η χρήση παραπομπών δεν απαιτείται όταν:
Αιτίες λογοκλοπής
Η λογοκλοπή (plagiarism) απασχολούσε πάντα εμάς τους εκπαιδευτικούς και ειδικά τα τελευταία χρόνια, όπου οι μαθητές ερευνούν και δημιουργούν ερευνητικές εργασίες, αναζητώντας πληροφορίες όχι μόνο στις βιβλιοθήκες, αλλά και στο διαδίκτυο. Οι λόγοι για τους οποίους οδηγούνται πολλές φορές οι μαθητές στη λογοκλοπή, είναι:
Δεν υπάρχει κάποια μαγική συνταγή για την εξαφάνιση του φαινομένου της λογοκλοπής. Υποστηρίζοντας, όμως τους μαθητές κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας τους, μπορούμε να εφαρμόσουμε τις παρακάτω πρακτικές και έτσι να καταστήσουμε τη λογοκλοπή περισσότερο δύσκολη και λιγότερο απαραίτητη.
- Χρησιμοποιούμε ολόκληρο το έργο, λέξεις ή ιδέες ενός άλλου δημιουργού χωρίς να γίνεται αναφορά στην πηγή από την οποία αντλήσαμε αυτές τις πληροφορίες.
- Παραθέτουμε αυτούσιες φράσεις ή προτάσεις από κάποια πηγή χωρίς να τις περικλείουμε σε εισαγωγικά «…» και χωρίς να αναφέρουμε την πηγή από την οποία προέρχονται.
- Παραφράζουμε, δηλαδή παρουσιάζουμε με δικό μας λόγο και ύφος κάποια κάποια πληροφορία ή τα επιχειρήματα ενός συγγραφέα, χωρίς να αναφερόμαστε στην πηγή.
- Παραποιούμε ή αλλοιώνουμε πληροφορίες ή δεδομένα από κάποια άλλη πηγή.
- Αναλαμβάνουμε να κάνουμε την εργασία άλλου ατόμου ή και αντίθετα, όταν αναθέτουμε σε κάποιον άλλο να κάνει τη δική μας εργασία.
Η χρήση παραπομπών δεν απαιτείται όταν:
- Όταν εκφράζουμε τις δικές μας ιδέες και απόψεις*. Στην περίπτωση που χρησιμοποιούμε δικές μας ιδέες οι οποίες έχουν δημοσιευτεί σε προηγούμενες εργασίες μας στο παρελθόν, τότε θα πρέπει να γίνεται αναφορά σε αυτές.
- Χρησιμοποιούμε ιδέες, θεωρίες ή άλλες πληροφορίες οι οποίες αποτελούν κοινή γνώση, με άλλα λόγια όταν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό.
Αιτίες λογοκλοπής
Η λογοκλοπή (plagiarism) απασχολούσε πάντα εμάς τους εκπαιδευτικούς και ειδικά τα τελευταία χρόνια, όπου οι μαθητές ερευνούν και δημιουργούν ερευνητικές εργασίες, αναζητώντας πληροφορίες όχι μόνο στις βιβλιοθήκες, αλλά και στο διαδίκτυο. Οι λόγοι για τους οποίους οδηγούνται πολλές φορές οι μαθητές στη λογοκλοπή, είναι:
- Οι μαθητές μπορεί να φοβούνται την αποτυχία και έτσι να μην έχουν εμπιστοσύνη στις δικές τους δυνατότητες.
- Οι μαθητές μπορεί να στερούνται ικανοτήτων διαχείρισης χρόνου ή σχεδιασμού του χρόνου και της προσπάθειας που απαιτείται για μια ερευνητική εργασία, οπότε καταφεύγουν στην εύκολη λύση της λογοκλοπής.
- Οι μαθητές μπορεί να θεωρούν ασήμαντη την αντιγραφή που οδηγεί σε λογοκλοπή ή ακόμα και την ίδια την εργασία που καλούνται να διεκπεραιώσουν.
- Οι εκπαιδευτικοί μπορεί να αναθέτουμε στους μαθητές εργασίες ιδιαίτερα απλουστευμένες και συνηθισμένες, ώστε οι μαθητές να οδηγούνται με τη σειρά τους σε απαντήσεις τυπικές και εύκολα αντιγράψιμες.
- Οι εκπαιδευτικοί μπορεί να δυσκολευόμαστε να εντοπίσουμε τη λογοκλοπή ή ακόμα και να αποδώσουμε στους μαθητές τις προβλεπόμενες ποινές.
- Οι μαθητές μπορεί να μη γνωρίζουν πως να ενσωματώσουν τα κείμενα που θέλουν στις δικές τους εργασίες και πολλές φορές να μη γνωρίζουν τον τρόπο παράθεσης των πηγών.
Δεν υπάρχει κάποια μαγική συνταγή για την εξαφάνιση του φαινομένου της λογοκλοπής. Υποστηρίζοντας, όμως τους μαθητές κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας τους, μπορούμε να εφαρμόσουμε τις παρακάτω πρακτικές και έτσι να καταστήσουμε τη λογοκλοπή περισσότερο δύσκολη και λιγότερο απαραίτητη.
- Συζητάμε γύρω από τις επιπτώσεις της λογοκλοπής. Υπενθυμίζουμε στους μαθητές ότι ο σκοπός της έρευνητικής εργασίας είναι να εμπλακούν σε μία αναζήτηση γύρω από θέματα που πολλές φορές παραβλέπονται στην καθημερινότητα και μέσα από την κατανόηση και το διάλογο να οδηγηθούν σε συμπεράσματα επιδεικνύοντας ανεξάρτητη σκέψη.
- Δείχνουμε στους μαθητές πως ακριβώς πρέπει να αναφέρουν τις πηγές στα κείμενά τους, και επιβάλλουμε τις ανάλογες ποινές κατά την αξιολόγηση της εργασίας σε περίπτωση ελλειπούς παράθεσης των πηγών. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές αποφεύγουν τη λογοκλοπή κάθε φορά που: α) Παραθέτουν αυτούσιες φράσεις ή προτάσεις άλλου δημιουργού και τις περικλείουν σε εισαγωγικά «…» αναφέροντας παράλληλα την πηγή από την οποία τις αντλήσανε, β) παραφράζουνε, δηλαδή παρουσιάζουνε με δικό τους λόγο και ύφος κάποια πληροφορία ή επιχειρήματα ενός άλλου συγγραφέα και αναφέρονται στην πηγή και γ) συνοψίζουνε, δηλαδή αναφέρονται στα λεγόμενα ή τις ιδέες άλλου συγγραφέα, χωρίς να αλλοιώνουνε ή να παραποιούνε τις πληροφορίες και αναφερόμενοι παράλληλα στην πηγή τους.
- Σχεδιάζουμε εργασίες που απαιτούν από τους μαθητές να εξερευνήσουν ένα θέμα σε βάθος. Τα ερωτήματα της εργασίας πρέπει να προκύπτουν από την ανάγκη να ανακαλύψουν κάτι σχετικό με το θέμα και να αιτιολογήσουν τα συμπεράσματά τους.
- Η επιλογή του θέματος καλό είναι να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην οδηγεί σε ανακύκλωση πληροφοριών, αλλά περισσότερο σε εξερεύνηση και ανάλυσή τους.
- Δίνουμε στους μαθητές το χρόνο να εξερευνήσουν ένα θέμα και τους βοηθάμε να δημιουργήσουν όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένα ερευνητικά ερωτήματα.
- Ζητάμε από τους μαθητές κατά τη διάρκεια της εργασίας να σκεφτούν τι γνωρίζουν ήδη για το θέμα, ποιες νέες γνώσεις αποκτούν και ποια θέματα προς αναζήτηση δημιουργούνται στην πορεία της εργασίας.
- Οι μαθητές, συνήθως έχουν μικρή εμπειρία στο σχεδιασμό και τη διεξαγωγή έρευνας. Έτσι, πρέπει να ελέγχουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα την εξέλιξη της εργασίας τους και να τους βοηθούμε στο σχεδιασμό και στην οργάνωσή της.
- Ζητάμε από τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν ποικιλία πηγών, όπως παρατήρηση, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια ή άλλες μεθόδους συλλογής δεδομένων.
- Ενημερώνουμε τους μαθητές ότι τα στοιχεία που βρίσκουν στο διαδίκτυο καλό είναι να τα αξιολογούν ή να τα διασταυρώνουν.
- Εξίσου σημαντική με την ικανότητα να γράφουν και να συντάσσουν οι μαθητές την ερευνητική εργασία τους είναι η ικανότητα να κάνουνε προσεκτική ανάγνωση και να κρίνουνε εάν και πως αυτό που διαβάζουνε μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην εργασία τους. Είναι καλό, λοιπόν να υποστηρίζουμε τους μαθητές στην προσεκτική ανάγνωση των πηγών και να τους τονίζουμε την αναγκαιότητα της κρίσης τους.
- Συζητάμε τα πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά την καταγραφή και ανάλυση των πληροφοριών και προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισής τους.
Σχετικοί σύνδεσμοι:
http://www.virtualsalt.com/antiplag.htm
http://www.ebscohost.com/customerSuccess/uploads/topicFile-34.pdf
http://www.ehow.com/list_6948653_preventing-plagiarism_-tips-techniques.html
http://www.ehow.com/about_5471886_types-plagiarism.html
http://www.plagiarismtoday.com/2010/05/10/how-schools-are-hurting-the-fight-against-plagiarism/
http://en.wikipedia.org/wiki/Plagiarism_detection
http://www.plagiarismtoday.com/2011/12/01/are-teachers-at-fault-for-plagiarism/
http://www.virtualsalt.com/antiplag.htm
http://www.ebscohost.com/customerSuccess/uploads/topicFile-34.pdf
http://www.ehow.com/list_6948653_preventing-plagiarism_-tips-techniques.html
http://www.ehow.com/about_5471886_types-plagiarism.html
http://www.plagiarismtoday.com/2010/05/10/how-schools-are-hurting-the-fight-against-plagiarism/
http://en.wikipedia.org/wiki/Plagiarism_detection
http://www.plagiarismtoday.com/2011/12/01/are-teachers-at-fault-for-plagiarism/